Linh địa Lavang, theo truyền thuyết trong Giáo Dân, thì Ðức Mẹ đã hiện ra tại đó dưới thời vua Cảnh Thịnh cấm đạo, vào khoảng năm 1798. Và từ đại hội lần thứ nhất 1901 dưới thời Ðức Giám Mục Gaspar (Lộc), Giám Mục Giáo Phận Huế, thì danh Mẹ Lavang càng ngày càng lan rộng trên toàn cõi Việt Nam và cả Ðông Dương nữa, ít ai trong Giáo Dân mà không biết đến Mẹ Lavang.

Trong dịp đại hội thứ 15 ngày 22-8-1961, Hội Ðồng Giám Mục miền Nam Việt Nam đã long trọng công bố tại Lavang là chọn đền thờ Ðức Mẹ Lavang làm “Ðền Thờ toàn quốc dâng kính Trái Tim Vô Nhiễm Nguyên Tội Ðức Mẹ”, và nhận linh địa Lavang làm “Trung Tâm Thánh Mẫu Toàn Quốc”.

Ngày 1-5-1980, Hội Ðồng Giám Mục Việt Nam ba miền Bắc, Trung, Nam của ba Giáo tỉnh Hà Nội, Huế, Sàigòn, họp tại Hà Nội, lúc 9 giờ 30 đã đồng thanh biểu quyết chấp nhận Trung Tâm Thánh Mẫu Lavang làTrung Tâm Thánh Mẫu Toàn Quốc. Sau khi đồng thanh biểu quyết này, toàn thể Giám Mục đứng lên cùng hát kinh “Salve Regina” rất cảm động.

Việc sùng kính Mẹ Lavang của giáo dân và của Giáo Hội Việt Nam đã đến mức độ đạo đức, sốt sắng nhiệt tình mẹ con khiến cho các Ðức Giáo Hoàng lưu tâm. Ðức Gioan 23 đã ban sắc chỉ nâng đền thờ Lavang lên”Vương Cung Thánh Ðường” vào năm 1961. Ðức Thánh Cha Phaolô Ðệ Lục đã rất lấy làm cảm động khi nhận được bản kiến nghị của trên 1000 hội viên của Legio Mariae (Ðạo Binh Ðức Mẹ) thuộc tỉnh Quảng Trị họp tại Trung Tâm Thánh Mẫu lavang (1968). Ðặc biệt đối với Ðức Gioan Phaolô II, Ngài thường nhắc nhở đến Ðức Mẹ Lavang. Phải nói rằng Ngài là một vị Giáo Hoàng rất quan tâm đến Giáo Hội Công Giáo và Dân Tộc Việt Nam. Trong lễ Phong Thánh Tử Ðạo Việt Nam (19-6-1988) ở Rôma, vào phần kết thúc huấn từ, Ðức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã nói: “Ngôi Ðền Thánh này (Ðền Thờ Mẹ Lavang) có thể biểu lộ mọi sinh hoạt thiêng liêng… còn giúp cho sự hòa hợp đất nước và nhờ đó đời sống công cộng cũng như chân lý của Tổ Quốc sẽ được tăng triển”. Sau buổi lễ Phong Thánh, khoảng 12 giờ trưa, Ðức Gioan Phaolô II xuất hiện nơi cửa sổ lầu 4 của Ðiện Vatican, Ngài nguyện kinh Truyền Tin và đã ngỏ lời với Giáo Hội toàn cầu về sự hiện ra của Ðức Mẹ tại Lavang năm 1798, về Trung Tâm Thánh Mẫu Lavang và Vương Cung Thánh Ðường Ðức Mẹ Lavang năm 1961, Ngài nói: “Anh chị em thân mến, như thường lệ, hôm nay chúng ta đi viếng các đền thánh Ðức Mẹ trên khắp thế giới. Cuộc hành hương này không thể không dừng lại tại Việt Nam, giải đất được thêm phì nhiêu vì nhờ máu của 117 vị Tử Ðạo vừa được phong lên bậc Hiển Thánh. Chúng ta dừng lại để tưởng nhớ Ðền Thánh Lavang, thuộc Giáo Tỉnh miền Trung Việt nam”.

Vào ngày 28-11-1992, trong buổi triều yết chung cho các phái đoàn Công Giáo khắp nơi về Rôma, lại một lần nữa, Ðức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đề cập đến Ðền Thờ Ðức Mẹ Lavang thuộc Tổng Giáo Phận Huế. Ðặc biệt, trong Ðại Hội Giới Trẻ Thế Giới tại Denver thuộc tiểu bang Colorado Hoa Kỳ vào năm 1993, Ngài đã ưu ái dành một giờ để tiếp xúc riêng với khoảng 20,000 bạn trẻ và người Việt Nam Hải Ngoại. trong dịp này, Ngài đã gửi đến toàn thể giới trẻ, Giáo Hội và Dân Tộc Việt Nam một thông điệp. Ở phần cuối thông điệp, Ngài đã nói đến Ðức Mẹ Lavang: “Tôi xin phó thác toàn thể Cộng Ðồng Công Giáo Việt Nam dưới sự bảo trợ của Ðức Mẹ Lavang, Ngài là Mẹ yêu thương đã hiện ra vào năm 1798… Giờ đây, sắp sửa đến ngày kỷ niệm Hai Trăm Năm (200) biến cố nói trên; ước gì thời gian chuẩn bị lễ Ðệ Nhị Bách Chu Niên này cũng là thời gian tăng cường Ðức Tin sốt sắng và hăng say sống đời Công Giáo, là thời gian liên kết với Giáo Hội bên quê nhà.”

Vào dịp đại hội ba năm lần thứ 24 tháng 8-97, Ðức Gioan Phaolô II đã ủy quyền cho Ðức Hồng Y Angelo Sodano, Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh gởi thông điệp chào mừng: “Nhân dịp Ðại Hội hành hương ba năm một lần tại đền Ðức Mẹ Lavang, Ðức Thánh Cha chia sẻ niềm vui hiệp thông lời cầu nguyện của cộng đồng dân Chúa tại Tổng Giáo Phận Huế và trong cả nước Việt Nam, chia sẻ lời cầu nguyện và niềm vui của các vị chủ chăn, cùng đi với họ tới Lavang tôn kính và ngợi khen Ðức Trinh Nữ Rất Thánh, Ðấng an ủi và nâng đỡ họ trong thời kỳ gian nan thử thách. Ðức Thánh Cha cũng khuyến khích các tín hữu sống Ðức Tin cách kiên cường và can đảm, trong tinh thần hiệp thông sâu đậm với Giáo Hội. Như thế, các tín hữu sẽ xây dựng Giáo Hội là thân thể sống động của Chúa Kitô”.

“Ðức Thánh Cha kêu xin sự chuyển cầu của Ðức Mẹ Lavang, Ðấng Bảo Trợ Giáo Hội Việt Nam, đồng thời Ngài mở rộng tay ban phép lành Tòa Thánh cho các Giám Mục, Linh Mục, nam nữ Tu Sĩ và toàn thể Giáo Dân có mặt trong dịp trọng đại nay.

Và gần đây nhất, trong dịp tiếp kiến 14 vị Giám Mục Việt nam về Rôma (14-12-1996), Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã gửi đến các Giám Mục Việt Nam: “Tôi xin phú dâng anh em nơi sự che chở hiền mẫu của Mẹ Chúa Kitô, Ðức Mẹ Lavang, Ðấng mà các anh em sắp mừng kỷ niệm 200 năm vào tháng 8-1998. Chớ gì Mẹ là vị Hướng Ðạo cho anh em và cho các tín hữu của anh em trên con đường dẫn tới Chúa Giêsu, con của Mẹ…”

Là người Công Giáo Việt Nam, chúng ta phải sống thế nào để chuẩn bị tôn vinh Mẹ Lavang trong dịp kỷ niệm trọng đại này? Và hiệp thông cầu nguyện xin cho dân tộc và quê hương Việt Nam được sống trong cảnh an bình.

Bùi Văn Giải